Podyplomowe Studia Literacko-Artystyczne (Szkoła Pisarzy)

    Historyk literatury, krytyk, eseista, felietonista,    

    wiceprezes oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich

    w Krakowie, profesor tytularny na Wydziale Polonistyki   

    UJ, zajmuje się głownie poezją polską XX wieku oraz

    literaturą emigracyjną.

Ukończył studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim (magisterium napisane pod kierunkiem prof. Kazimierza Wyki); następnie podjął pracę jako asystent w Instytucie Literatury i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (zwolniony na skutek represji stanu wojennego). Debiutował w 1975 na łamach „Życia Literackiego" (nr 19) recenzją powieści M. Pilota Zakaz zwałki zatytułowaną Miazga. Artykuły i recenzje literackie drukował m.in. w „Odrze" (1975, 1977, 1979-80, 1987) i „Twórczości" (1979-2000, z przerwami). W 1983 doktoryzował się na Uniwersytecie Śląskim na podstawierozprawy Wiersze Wisławy Szymborskiej. Problemy poetyki (promotor prof. Ireneusz Opacki). W 1984 został zatrudniony w Instytucie Polonijnym UJ. W 1985 przebywał w Nowym Jorku na stypendium Fundacji Kościuszkowskiej; zainicjował wówczas współpracę z „Przeglądem Polskim", gdzie w latach 1985-98 publikował artykuły literackie (także pod pseud.: Bronisław Dobrzański). W 1986-88  prowadził sekcję literatury i teatru w Klubie Inteligencji Katolickiej  w Krakowie. Współpracował też z lokalną prasą krakowską wydawaną poza zasięgiem cenzury (pod pseud. Henryk Flis, Lektor, XX), m.in. z pismami „Promieniści" (1984) i „Arka" (1988-89). W 1989 w ramach stypendium im. Romerów przebywał w Ottawie, opracowując archiwum Beaty Obertyńskiej. Prowadził także wykłady o literaturze emigracyjnej w ośrodkach uniwersyteckich w Montrealu, Ottawie, Edmonton, w październiku 1998 wygłosił cykl wykładów na Uniwersytecie Karola w Pradze. W 1991/92 oraz ponownie w 1994-96 kierował Zakładem Literatury Polskiej na Obczyźnie Instytutu Polonijnego UJ. Kontynuując twórczość krytycznoliteracką, drukował artykuły i recenzje m.in. w  „Dekadzie Literackiej" (1991-2011, z przerwami), „PAL. Przeglądzie Artystyczno-Literackim" (1996-97, 2000), „Tyglu Kultury" (od 1996; m.in. cykl felietonów pt. Inna historia) oraz „Nowych Książkach" (1997-2003), Akcencie" (od 1999, z przerwami) i „Kwartalniku Literacko-Artystycznym" (od 2007). W 1998 habilitował się na UJ na podstawie książki Jerozolima i Babilon. Miasta poetów emigracyjnych. W 1999-2002 brał udział w pracach Komitetu Badań Polonii PAN. W 2000 wszedł w skład redakcji „Archiwum Emigracji" i jury Nagrody „Archiwum Emigracji", a w 2002 został członkiem rady naukowej periodyku „Świat i Słowo". Od 2011 bierze udział w pracach redakcji „Kontekstów Kultury". W 2001 został przyjęty do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (w 2001-04 był członkiem zarządu Oddziału krakowskiego, a od 2008 pełni funkcję wiceprezesa Oddziału). Wspólnie z Gabrielą Matuszek redaguje serię wydawniczą „Krakowska Biblioteka SPP".  W październiku 2001 przeniósł się do Katedry Historii Literatury Polskiej XX Wieku w Instytucie Polonistyki UJ, w latach 2002-2007wyglaszał nadto wykłady o literaturze w Studium Literacko-Artystycznym UJ. W 2003 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych, a także nagrodę Ministra Edukacji Narodowej i Sportu. W 2004/2005 pełnił obowiązki kierownika Katedry Historii Literatury Polskiej XX wieku na Wydziale Polonistyki UJ. Od roku 2008 prowadzi seminarium doktoranckie z literatury najnowszej. W 2007 wszedł w skład Komisji do Badań Diaspory Polskiej PAU, wcześniej udzielał się także w Komitecie Badań Polonii PAN. W latach 2007-2009 był członkiem jury Nagrody Literackiej Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie.  Odznaczony Złotym Krzyżem  Zasługi (2000), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2008) oraz Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis" (2011).         

Autor książek:

• Jerozolima i Babilon.Miasta poetów emigracyjnych (Wydawnictwo Baran i Suszczyński),  Kraków 1998.
• Jaśniejsze strony katastrofy. Szkice o twórczości poetówemigracyjnych, (TAiWPN UNIVERSITAS), Kraków 2001.
• O poezji Wisławy Szymborskiej. Świat a stanie korekty(Wydawnictwo Literackie), Kraków 2002.

Współautor i redaktor tomów zbiorowych:

• Pamięć głosów. Studia nad twórczością Aleksandra Wata (1992),
• Pisarze emigracyjni. Sylwetki (1993),
• Ktokolwiek jesteś bez ojczyzny. Topika polskiej współczesnej poezji emigracyjnej (1995),
• Powroty w zapomnienie. Dekadaliteratury emigracyjnej 1989-1999 (2001),
• Przez lustra. Pisarstwo Bolesława Taborskiego(2002, 2003),
• Poszukiwanie realności. Literatura-Dokument-Kresy. Prace ofiarowane Tadeuszowi Bujnickiemu(Kraków 2003),
• Portret z początku wieku. TwórczośćZbigniewa Herberta – kontynuacje i rewizje (2005).

Szkice i rozprawy w książkach zbiorowych i czasopismach:

• Między powieścią przygodową a powiastką filozoficzną. Prace Naukowe UŚl., Katowice 1977 nr 162 s. 104-123 [dot.: S. Mrożek: Ucieczka na południe].
• Parabole Mrożka.W: W kręgu przemian polskiej prozy XX wieku,. Wrocław 1978 s. 95-108.
• Tuwima i Wierzyńskiego wiersze o szkole, W: Skamander. Studia z zagadnień poetyki i socjologii form poetyckich, Katowice 1978 nr 240 s. 174-195.
• Przesądzeni. („Monolog dla Kasandry" Wisławy Szymborskiej). Prace Naukowe UŚl.1979 nr 328 s. 193-209.
• „Odznaka za wierną służbę".(Konstrukcja tematu wojennego). W: Proza Andrzeja Struga. Warszawa- Kraków 1981 s. 97-110.
• Czasy, pamięć, pisanie. (O „Drodze powrotnej" Juliana Przybosia). Prace Naukowe UŚl. Katowice 1982 nr 549 s. 45-56.
• Świat w stanie korekty.(O poezji Wisławy Szymborskiej). Twórczość 1983 nr 9 s. 89-102.
• Miary i liczby. (O poezji Wisławy Szymborskiej). Znak 1984 nr 11/12 s. 1572-1588.
• Temat Ubi Sunt. (O wierszach Artura Międzyrzeckiego). Więź 1984 nr 11/12 s. 177-186.
• Obszary ocalenia. (Natura, słowo i kultura w późnej liryce Kazimierza Wierzyńskiego). W: Pisarz na obczyźnie. Wrocław 1985 s. 169-183.
• Beaty Obertyńskiej świadectwa z domu niewoli. Kultura Niezależna 1990 nr 59 s. 22-43. 
• Poeta emigracyjny. Role i wyobraźnia. W: Literatura a wyobcowanie. Lublin 1990 s. 79-91.
• Marzenie o lepszym świecie. Teksty Drugie 1991 nr 4 s. 67-78.
• Elegie Zbigniewa Herberta. W: Twórczość Zbigniewa Herberta. Łódź 1993 s. 81-102, wyd. nast. Kr. 2001 s. 27-50.
• Obrazy Warszawy w wojennej poezji na obczyźnie. W: Mity, stereotypy, konwencje. Katowice 1995 s. 56-71.
• Problematyka „miejsc wspólnych" we współczesnej polskiej poezji emigracyjnej. W: „Ktokolwiek jesteś bez ojczyzny ". Topika polskiej współczesnej poezji emigracyjnej, Łódź 1995 s. 19-43.
• Przedmioty i współczucie. (O „Elegii na odejście pióra, atramentu, lampy" Zbigniewa Herberta); Wiedza daremna i ocalająca mądrość. (O „Monologu dla Kasandry" Wisławy Szymborskiej). W: Poezja w szkole średniej. Warszawa- Kraków 1995 s. 99-111, 114-131.
• Doświadczenie latynoamerykańskie we współczesnej literaturze polskiej. W: Emigracja, Polonia, Ameryka Łacińska., Warszawa 1996 s. 131-157.
• Epitafia dla skamandrytów. W: Stulecie Skamandrytów. Kraków 1996 s. 181-194.
• Fascynacje i egzorcyzmy. Tuwim i twórczość Tuwima w kręgu pisarzy emigracyjnych. Prace Polonistyczne Ser. 51: 1996 s. 35-60.
• Gry frazeologiczne Wisławy Szymborskiej. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza  1996 s. 27-39.
• Zamiast traktatu poetyckiego. (Wokół „Recenzji z nienapisanego wiersza" Wisławy Szymborskiej). Warsztaty Polonistyczne  1996 nr 2 s. 116-126.
• Sankt Petersburg, Leningrad, Piter oraz inne miasta.Tytuł 1999 nr 4 s. 90-110.
• „Sztuka, w której niczego sztuką nie dokażesz". Wokół „Japońskiego łucznictwa". W: Szkice o poezji Aleksandra Wata. Warszawa 1999 s. 66-88.
• Emigracja jako zapis losu. PAL. Przegląd Artysyczno.-Literacki  2000 nr 1/2 s. 59-70.
• Metafory moralisty – o poezji Tadeusza Sułkowskiego. Archiwum Emigacji. 2000 z. 3 s. 21-34.
• Miasto ocalone Czesława Miłosza. W: Poznawanie Miłosza 2. Część pierwsza 1980-1998. Kraków 2000 s. 105-122.
• Korespondencja skamandrytów z archiwum Jana Lechonia.W: Życie literackie drugiej emigracji niepodległościowej. Toruń 2001 s. 173-183.
• Poezja Józefa Wittlina na obczyźnie. W: Between Lvov, New York and Ulysses' Ithaca. Toronto, New York 2001 s. 91-103.
• Herbert a muzyka. W: Herbert. Poetyka, wartości i konteksty. Warszawa 2002 s. 60-79.
• Jerzy Ficowski; Władysław Szlengel; What I Read to Dead; A Reading of Ashes. Poems. W: Reference Guide to Holocaust Literature. Detroit 2002.
• Łydki Marfy. Kategorie cielesności w powieści Marian Czuchnowskiego „Tyfus, teraz słowiki".W: Marian Czuchnowski kronikarz emigracyjnej codzienności. Toruń 2002 s. 105-125.
• Muzyczne tematy i wariacje Bolesława Taborskiego. W: Przez lustra. Toruń 2002 s. 75-97.
• „Ubywający ubytkiem w klepsydrze". Starzec i starość w pisarstwie Aleksandra Wata. W: „W antykwariacie anielskich ekstrawagancji". Lublin 2002 s. 293-313.
• Historia naturalna według Wisławy Szymborskiej.Dekada Literacka 2003 nr 5/6 s. 12-21.
• Jerzego Harasymowicza śmiech sarmacki. W: Godność i styl. Katowice 2003 s. 204-218.
• Nowy pępek na brzuchu artysty. O wierszu „Wizerunek" Wisławy Szymborskiej. W: Poszukiwanie realności. Kraków 2003 s. 221-231.
• Wakacje Józefa Bujnowskiego. W: Literatura utracona, poszukiwana czy odzyskana,  Rzeszów 2003 s. 94-103.
• Wczesna twórczość Józefa Bujnowskiego. W: Poezja i poeci w Wilnie lat 1920-1940. Kraków 2003 s. 243-256.
• Humor poetycki wobec kultury pamięci. Uwagi o lirykach Jerzego Harasymowicza. Świat i Słowo 2004 nr 3 s.163-175.
• Trwanie dźwięku. Muzyka i muzyczność w poezji Czesława Miłosza. W: Intersemiotyczność.(Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie) Kraków 2004 s. 329-338.
• „Ułomna siła zaklinania". Opowieść o dwóch miastach Tymona Terleckiego. W: Tymon Terlecki. Etos emigranta. Toruń 2004 s. 35-48.
• Beaty Obertyńskiej podróż portugalska. W: Zaklęte przestrzenie. Toruń 2005 s. 23-48.
• Historia muzyki według Pana Cogito. W: Portret z początku wieku. Twórczość Zbigniewa Herberta – kontynuacje i rewizje Lublin 2005 s. 153-181
• Kanada polskich poetów. Szkice z natury. W: Poezja polska na obczyźnie. Rzeszów 2005 s. 110-134.
• Muzyka jako święto w liryce Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. W: Dzieło i życie Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. T. 1. Kraków  2005 s. 89-103.
• Niezgoda na frywolność form. Poezja mistrzów w czasach wielkiej zmiany. W: Literatura wobec nowej rzeczywistości. Kraków 2005 s. 77-99.
• Powroty poetów emigracyjnych. W: Pisarz na emigracji. Mitologie style strategie przetrwania.  Warszawa 2005 s. 361-385.
• Teatr grany przed katastrofą. O „Wstążce z «Warszawianki»" Kazimierza Wierzyńskiego. W: Epoka przemian. Rzeszów 2005 s. 77-86.
• Bezimienny, niewidzialny, milczący. O kilku wizerunkach Boga w polskiej poezji współczesnej. Znak 2006 nr 12 s. 34-47.
• Monolog doświadczenia. (O powieści Wiesława Myśliwskiego„Traktat o łuskaniu fasoli"). Akcent 2006 nr 4 s. 117-128.
• Sen kamienia, tautologie natury. O kilku motywach w wierszach Wisławy Szymborskiej i Zbigniewa Herberta.W: Dialog i spór. Zbigniew Herbert a inni poeci i eseiści,  Lublin 2006 s. 145-165.
•  „Z jasności, wysokości". Wokół wiersza Czesław Miłosza „Ale książki". Świat i Słowo 2006 nr 1 s. 47-65  
• „Nic, najwyżej piękno". Pytania o estetyzm w krytyce po roku 1989. W: Dyskursy krytyczne u progu XXI wieku. Kraków 2007 s. 349-363.
• Pamięć PRL-u w prozie polskiej po 1989 roku.W: Literatura polska po przełomie 1989 roku. Kraków 2007 s. 29-46.
• Wizje Ameryki Łacińskiej w prozie Bobkowskiego, Gombrowicza i Straszewicza. W: Proza polska na obczyźnie. T. 1. Rzeszów 2007 s. 51-77.
• Ciało argentyńskie (i polskie)[w pisarstwie Gombrowicza], w: Literatura – punkty widzenia – światopoglądy. Kraków 2007, s. 421-435.
• Obrazy domu w twórczości Czesława Bednarczyka. Archiwum Emigracji 2007 nr 1 (9), Toruń 2007, s. 28-41.
•  „W zwodniczym półcieniu słowa". O poezji Zbigniewa Dominiaka. Tygiel Kultury 2007 nr 4-6, s. 56-64. 
• Poezja sprzeciwu i doświadczenia (z okazji nagrody Związku Pisarzy Polskich za Granicą dla Bolesława Taborskiego). Pamiętnik Literacki  tom XXXIV. Grudzień 2007, Londyn, s. 27-39.
• Rzeczy i opowieści. O poezji Janusza Szubera, [w:] Poeta czułej pamięci. Studia i szkice o twórczości Janusza Szubera, Rzeszów 2008 s. 188-209.
• Jan Błoński (1931-2009).Ruch Literacki 2009 nr 3, s. 255-262.     
• Dwie Isadory (o wierszach Szymborskiej i Herberta), w: Sztuka słowa Sztuka obrazu.  Kraków 2009 s. 329-341.   
• O sztuce pisarskiej w krytyce i eseistyce Tymona Terleckiego, w: Tymon Terlecki. Pamięć i sumienie emigracji, Przemyśl 2009, s. 131-153.
• „Tancerz mecenasa Kraykowskiego. Witold Gombrowicz a Bruno Winawer, w: Witold Gombrowicz nasz współczesny, Kraków 2010, s. 593-605.    
• „Ja - zła publiczność dla własnej pamięci". Chwila i trwanie w nowych wierszach Wisławy Szymborskiej, w: Inna literatura? Dwudziestolecie 1989-2009, Rzeszów 2010, t. II s. 21-41.
• Podziemne krainy poetów emigracyjnych, w: Persefona, czyli dwie strony rzeczywistości,  Kraków 2010 s. 297-319.
• Literatura powrotów. Warianty, w: Polonistyka bez granic, t. 1: Wiedza o literaturze i kulturze, Kraków 2010 s. 629-638.
• Bolesław Taborski - poeta literackiej nowoczesności i tradycji wielu sztuk, w: Wkład wychodźstwa polskiego w naukę i kulturę Wielkiej Brytanii,  Kraków 2010 s. 237-248.    
• Nieustanne komentowanie. Wokół recepcji Zbigniewa Herberta w Polsce, w: Herbert Środkowoeuropejczyk. Twórczość Zbigniewa Herberta w kontekstach i kontaktach środkowoeuropejskich, Katowice 2011 s. 100-149.   
• Poetyckie przyjaźnie Janusza Szubera, w: Dwie dekady nowej (?) literatury 1989-2009,  Kraków 2011 s. 113-134.
• Bolesław Taborski - liryka rzeczy ostatecznych. Ekspresje,   Londyn 2011 s. 18-29.
• Uroczystość istnienia. O wierszach Miry Kuś. Konteksty Kultury   2011 (7) s. 100-109.             
• Wspominać z wdzięcznością[o Wisławie Szymborskiej]. Kwartalnik Artystyczny 2012 nr 1 s. 53-62.
• Spotkania (o pisarstwie Wojciecha Kudyby). Konteksty Kultury 2012 (8)  s. 135-151.