Prof. dr hab. Jacek Dąbała

 

 

 

 

 

 

 polski specjalista w zakresie mediów, komunikowania, literatury i filmu.  Profesor zwyczajny na Uniwersytecie Jagiellońskim w Instytucie Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej.

 

 

 

 

 

Jako audytor jakości mediów założył w 2020 pierwszą na świecie niezależną platformę w języku polskim i angielskim, oceniającą treści i warsztat dziennikarski w skali globalnej – Dabalamedia.com.

Pracę w mediach rozpoczął po wygraniu konkursu na prezentera radiowo-telewizyjnego. Przez prawie 20 lat współpracował i pracował jako dziennikarz w radiu i telewizji. Prowadził na żywo setki programów, poczynając od rozrywkowych i kulturalnych, a kończąc na studiach wyborczych. Był wydawcą i prezenterem programów informacyjnych i całodziennych. Realizował także reportaże, filmy dokumentalne, newsy do serwisów informacyjnych i teledyski. Jest posiadaczem bezterminowej prezenterskiej karty ekranowej. Pracował także jako lektor przy różnych produkcjach telewizyjnych.

Specjalizuje się jako praktyk i teoretyk w komunikacji, m.in. dziennikarskiej, politycznej, biznesowej i społecznej. Jest stałym komentatorem problematyki medialnej w radiu, telewizji i Internecie. Jego eseje ukazują się m.in. w Onecie i „Rzeczpospolitej”. W pracy naukowej interesuje się przede wszystkim myśleniem i głupotą w komunikowaniu, autoprezentacją medialną, warsztatem dziennikarskim, aksjologią mediów, creative writing, budowaniem wizerunku, optymalizacją procesów komunikowania, np. w polityce i biznesie.

Twórczość i publikacje naukowe

Debiutował jako pisarz powieścią satyryczno-groteskową Telemaniak. Kolejne książki  political-fictionZawodowcyPowrót Szakala i Doradca, wydane zostały jako fikcyjne przekłady pod pseudonimem Jack Oakley[1].

Pod własnym nazwiskiem opublikował i wznawiał siedem powieści w różnych konwencjach gatunkowych: Telemaniak,  Prawo śmierciPieszczochy losu, Diabelska przypadłośćZłodziej twarzy, Ryzykowny pomysł Największa przyjemność świata; także tragifarsę polityczną Mechanizm. Za powieść Pieszczochy losu otrzymał Nagrodę Literacką im. B. Prusa. Uzasadnienie jury brzmiało: "za odwagę w podejmowaniu skomplikowanych problemów współczesności w konwencji ironiczno-groteskowej i znakomite opanowanie warsztatu pisarskiego".

W 2021 duńskie wydawnictwo SAGA Egmont wznowiło osiem jego powieści w audiobookach i ebookach.

Jest współautorem scenariusza do kultowego filmu Młode wilki. Pisze też scenariusze do komiksów, np. Najemnik Medox. Wcześniej do adaptacji komiksowej W pustyni i w puszczy.

Tworzy też teksty piosenek, np. Mogłaś być w wykonaniu Krzysztofa Cugowskiego (2019).

Napisał monografię wybitnego polskiego conradysty emigracyjnego, pt. Wit Tarnawski jako krytyk literacki oraz opracował pierwszy w Polsce wybór tekstów krytycznych Tarnawskiego - Uchwycić cel. Przygotował także Antologię polskiej krytyki literackiej na emigracji 1945-1985.

Z zakresu mediów, dziennikarstwa i komunikowania opublikował m.in.: Tajemnica i suspens. Wokół głównych problemów creative writing, 2004. Drugie wydanie tej książki, zmienione i uzupełnione, ukazało się pod tytułem:


Tajemnica i suspens w sztuce pisania. W kręgu retoryki dziennikarskiej i dramaturgii medialnej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, 2010
Horyzonty komunikacji medialnej, Wydawnictwo UMCS, 2006                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                Warsztatowo-aksjologiczne mechanizmy tworzenia telewizji, Wydawnictwo KUL, 2011
Media i dziennikarstwo. Aksjologia - warsztat - tożsamość, Universitas, Kraków 2014                                                                                                                                                                                                                                   Medialne fenomeny i paradoksy, Universitas, Krakó 2020

Wydana także przez Universitas w wersji audiobooka czytanego osobiście przez autora.

W międzynarodowych wydawnictwach naukowych opublikował następujące książki w języku angielskim:

Jacek Dabala, "Mystery and Suspense in Creative Writing", LIT Verlag, Zurich – Berlin 2012
Jacek Dabala, "Creative Paths to Television Journalism", Peter Lang, Frankfurt am Main - New York - Oxford... 2015                                                                                                                Jacek Dabala, Thinking. The Heart of the Media, Peter Lang, Frankfurt am Main - New York-Oxford... 2021

Artykuły i recenzje drukował m.in. w "Zeszytach Prasoznawczych", "Studiach Medioznawczych", „Tekstach Drugich”, „Pamiętniku Literackim”, „Ruchu Literackim”, „Więzi”, „Odrze”, „Kresach”, „Tygodniku Powszechnym”, „Twórczości”, „Rzeczpospolitej”, „Akcencie”, „Przeglądzie Powszechnym”, „Ethosie”, „Annales UMCS”, „W drodze” " i „Zeszytach Naukowych KUL”.

Jest członkiem Polskiej Akademii Nauk, Polskiej Akademii Filmowej, Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Polskiego Towarzystwa Komunikacji Medycznej.

 

Wybrane artykuły naukowe:

J.Dąbała, Jakość w mediach w stanie zmiennej percepcji grywalizacyjnej, "Zeszyty Prasoznawcze" 2015 nr 4

J.Dabała, Multimodalność mediów w czasach audiowizualności a błędy w komunikowaniu, „Zeszyty Prasoznawcze” 2017 nr 4

J. Dabała, Ułuda myślenia publicystycznego a bledy w komunikowaniu, "Zeszyty Prasoznawcze" 2018 nr 3

J.Dąbała, Audiowizualność a leksykalna hipertrofia, „Zeszyty Prasoznawcze” 2019 nr 3

 

Wybrane artykuły publicystyczne:

J.Dąbała, Ziemia jest skazana na zagładę. Ludzkość, żeby przetrwać, musi znaleźć sobie inną planetę . https://wiadomosci.onet.pl/opinie/ziemia-jest-skazana-na-zaglade-ludzkosc-zeby-przetrwac-musi-znalezc-sobie-inna/lscshkk [Dostęp: 4.10.2021]

J.Dąbała, Podświadomość, film, miłość i Einstein, czyli jak tworzyć dzieła idealne. https://wiadomosci.onet.pl/opinie/podswiadomosc-film-milosc-i-einstein-czyli-jak-tworzyc-dziela-idealne-esej-jacka/f2y1l69 {Dostęp: 4.10.2021]

J.Dąbała, Jak idealna demokracja uratuje Polskę. https://wiadomosci.onet.pl/opinie/jak-idealna-demokracja-uratuje-polske-esej-jacka-dabaly/v21f8rm [Dostęp: 4.10.2021]

J.Dąbała, Śmierć demokracji w 17 krokach. https://wiadomosci.onet.pl/opinie/smierc-demokracji-w-17-krokach-esej-prof-jacka-dabaly/hkyvhdk [Dostęp: 4.10.2021]

J.Dąbała, Liberalizm kontra konserwatyzm. Antagonizm , którego nie ma, ale jest. https://wiadomosci.onet.pl/opinie/liberalizm-kontra-konserwatyzm-esej-prof-jacka-dabaly/75meclq [Dostęp: 4.10.2021]

J.Dąbała, Jak demokracja zamienia się w dyktaturę. https://www.rp.pl/opinie-polityczno-spoleczne/art16531811-jacek-dabala-medialne-rzniecie-glupa [Dostęp 4.10.2021]

J.Dabałą, Jak odróżniać propagandystę od dziennikarza. https://wiadomosci.onet.pl/opinie/jacek-dabala-jak-odrozniac-propagandyste-od-dziennikarza-opinia/gnn7mcr [Dostęp: 4.10.2021]

J.Dąbała, Medialne "rżniecie głupa. https://www.rp.pl/opinie-polityczno-spoleczne/art16531811-jacek-dabala-medialne-rzniecie-glupa [Dostęp: 4.10.2021]