HISTORIA STUDIUM LITERACKO-ARTYSTYCZNEGO

Studium Literacko-Artystyczne (pierwsza w Polsce „Szkoła Pisania") istnieje od października 1994 roku. Chcieliśmy stworzyć takie miejsce, dokąd mogłyby przyjść osoby obdarzone zdolnościami literackimi, by rozwijać swój talent pod kierunkiem wybitnych pisarzy, poetów i krytyków, zdobywać wiedzę z zakresu rozmaitych obszarów literatury i sztuki, poznawać tajniki cudzego i własnego pisania, nawiązywać kontakty ze środowiskiem literackim. Skoro istnieją szkoły kształcące malarzy i muzyków, dlaczego nie miałyby istnieć szkoły nauczające posługiwania się w sposób kreatywny pisanym słowem? Talentu co prawda stworzyć się nie da, ale można wpływać inspirująco na jego rozwój, poprzez kontakt z Mistrzem powodować „przyspieszone dojrzewanie": intelektualne, artystyczne, egzystencjalne. Podstawą działania Studium są bowiem autorskie programy wybitnych twórców, którzy starają się przekazać własną wiedzę i doświadczenie adeptom literatury.

            Nasze Studium nie jest jednak wyłącznie „Szkołą Pisania", część zajęć służy poszerzaniu wiedzy w różnych dziedzinach (tak w zakresie krytyki tekstu, jak i prawa autorskiego), uczeniu wnikliwego „czytania" utworów literackich, bowiem umiejętne obcowanie z tekstami kultury jest równie ważne, jak warsztatowe umiejętności ich tworzenia. Nasi absolwenci niekoniecznie muszą zostać wielkimi pisarzami, ale na pewno powinni w trakcie studiów nauczyć się wrażliwego odbioru tekstów (nie tylko) literackich. (…)

                                                                          Gabriela Matuszek (1997)

KALENDARIUM

2022

Ogłaszamy nowy program SLA UJ.

2021
Z powodu pandemii musieliśmy zawiesić zajęcia po raz pierwszy w historii SLA UJ.

2020

Nowym kierownikiem SLA UJ został Prof. Artur Grabowski.

2019

Obchodziliśmy 25-lecie istnienia SLA UJ.
Ogłoszono laureatów Konkursu im. Macieja Słomczyńskiego! Zostały nimi: Katarzyna Klakla, Agnieszka Wiktorowska-Chmielewska i Ewa Jarocka. 

 

1994

Maj 1994 r. - z inicjatywy  prof. Gabrieli Matuszek i na podstawie jej projektu autorskiego powstaje podyplomowe Studium Literacko-Artystyczne nazwane Szkołą Pisarzy, jako pierwsza tego typu szkoła w Polsce. Do grupy wspierającej projekt należą: prof. Marta Wyka, prof. Jerzy Jarzębski i dr Bronisław Maj

Wśród wykładowców pierwszego roku znaleźli się m. in. Profesorowie Włodzimierz Maciąg, Marta Wyka, Stanisław Balbus, Stanisław Jaworski, Jerzy Jarzębski i Władysław Stróżewski, dyrektor wydawnictwa „Znak" Jerzy Illg oraz naczelny redaktor pisma „NaGłos", poeci Bronisław Maj, Czesław Miłosz, Wisława Szymborska, reżyser Andrzej Wajda, tłumacz i pisarz Maciej Słomczyński. Na studia przyjmowani są absolwenci studiów wyższych wszystkich kierunków, którzy uzyskają pozytywny wynik podczas rekrutacji oraz osoby utalentowane z wykształceniem średnim (ocenie poddawane są 4 strony maszynopisu oraz rozmowa kwalifikacyjna). Koszt studiów to ówczesne 14 mln złotych na rok.

Pierwszy rok liczy 12 słuchaczy.

25 listopada 1994 – w klubie uniwersyteckim Convivium odbywa się pierwsza uroczysta inauguracja studium. Przemawiając do słuchaczy i zaproszonych gości, ówczesny dyrektor Instytutu Filologii Polskiej, prof. Andrzej Borowski przypomina, że kiedyś w tym samym miejscu, gdzie Collegium Novum, stała Bursa Jerozolimska. Nie mieszczące się w programie akademickim zajęcia prowadzili ludzie z zewnątrz – docentes extranei. Prof. Włodzimierz Maciąg wygłasza wykład inauguracyjny, mówiąc słuchaczom o czekającym każdego pisarza wyborze pomiędzy miłością a podejrzliwością do świata.

1995 – nowy rok akademicki szkoła inauguruje przygotowując pierwszy numer pisma „Studium". Redagują go słuchacze pierwszego roku reprezentowani przez zespół w składzie Monika Błażewicz, Mariusz Czyżowski (redaktor), Katarzyna Jakubiak, Waldemar Mogielnicki, Grzegorz Nurek, Ewa Sonnenberg, Piotr Antoni Woźniak. Opiekę sprawuje rada redakcyjna – wykładowców: Jerzy Jarzębski, Bronisław Maj, Gabriela Matuszek, Ryszard Nycz, Maciej Słomczyński, Władysław Stróżewski, Marta Wyka. Pismo ma być poświęcone „prezentacjom najciekawszych zjawisk młodej i najmłodszej literatury, zarówno polskiej, jak i obcojęzycznej". W pierwszym numerze pojawiły się także limeryki Słomczyńskiego, Szymborskiej i Illga, tekst Stanisława Przybyszewskiego w tłumaczeniu Gabrieli Matuszek oraz po raz pierwszy tłumaczony na język polski fragment poematu W. Balke'a Vala albo Czterej Zoa w przekładzie Macieja Słomczyńskiego. W piśmie zamieszczone są także krótkie recenzje, ilustracje do numeru wykonali studenci Krakowskiej ASP.

1995

27 września 1995 – „Gazeta Krakowska" pisze „po pierwszym roku można już powiedzieć, że wokół szkoły pisania tworzy się coś w rodzaju środowiska artystycznego. Podobnie jak w ubiegłym roku, także i teraz w listopadzie odbędą się trzydniowe spotkania poetycko-muzyczne. A w piwnicy przy ul. Gołębiej 16 – w „Galerii Nora", którą szkoła otrzymała od rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego, spotykają się słuchacze „Studium" i studenci PWST, ASP, muzycy".

Październik 1995 – inauguracja nowego roku akademickiego, w programie wernisaż prac studentek krakowskiej ASP (Bożeny Błażewicz, Barbary Jaślar, Anny Rybackiej, Katarzyny Węgrzyn, Katarzyny Morstin-Surzyckiej, Iwony Styczyńskiej) oraz promocja pierwszego numeru pisma „Studium", spotkanie prowadzone przez Bronisława Maja.

13-16 listopada 1995 – spotkania artystyczno-naukowe „Transfuzje 95" organizowane przez Koło Polonistów Uniwersytetu Jagiellońskiego przy współpracy „Studium" pod honorowym patronatem Prezydenta Miasta Krakowa, Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie oraz J.M. Rektora UJ.

1996

17 stycznia 1996 – o 11.30 TVP 1 emituje program Grzegorza Palucha „Szkoła Pisania" – historię pierwszej w Polsce szkoły Pisania – Studium Literacko – Artystycznego.

Czerwiec 1996 – na uroczystości zakończenia pierwszego roku akademickiego przy akompaniamencie Antoniego Pilcha grającego na lutni czytali swoje utwory czytali Ewa Sonnenberg, Grzegorz Nurek, Katarzyna Jakubiak, Radosław Zając, Monika Błażewicz, Krystyna Mikulska, Waldemar Mogielnicki.

1996 – krakowski Rotary Club funduje stypendium dla jednego ze studentów SLA, Waldemara Mogielnickiego.

Listopad 1996 – ukazuje się już 5 numer redagowanego przez słuchaczy pisma „Studium", w którym pojawiają się niepublikowane fragmenty sztuki Karbunkuł – teatr okropności Andrzeja Bursy i wspomnienie o pisarzu autorstwa jego syna Michała.

1998

21 marca 1998 – śmierć Macieja Słomczyńskiego, wybitnego tłumacza Szekspira i Joyce'a, autora powieści kryminalnych, przenikliwego komentatora, wykładowcy i przyjaciela Studium Literacko-Artystycznego, mistrz i dusza tej szkoły.

2000

Czerwiec 2000 – promocja SLA UJ w Instytucie Polskim w Berlinie

Lipiec 2000– organizacja projektu Forum Młodych Artystów – projekt multimedialny, w którym wzięli udział pianiści i poeci z Niemiec, oraz słuchacze Studium Literacko-Artystycznego i tłumacze. Warsztaty poetyckie prowadził Bohdan Zadura.

Grudzień 2000 – odbywają się doroczne wyjazdowe warsztaty literackie SLA w Ośrodku Harcerskim na Głodówce z udziałem zakopiańskiego środowiska artystycznego. Spotkanie organizuje Marian Matusiak. Swoją obecnością spotkanie uświetnia także Jakub Ekier i Bronisław Maj, którzy dzielą się z uczestnikami cennymi doświadczeniami ze spotkań prowadzonych podczas Targów Książki we Frankfurcie.

2002

2002– współorganizacja polsko-niemieckiego sympozjum pisarzy „Między prowincją i Europą. Uniwersalizm czy małe ojczyzny?"

2003

Marzec 2003 – SLA UJ, SPP oddział w Krakowie oraz Wydawnictwo „Zielona Sowa" organizuje wieczór poświęcony pamięci Macieja Słomczyńskiego w Piwnicy pod Baranami. Spotkanie przypomina o mniej znanym obliczu tego wybitnego tłumacza i pisarza, człowieka niezwykle dowcipnego, duszy towarzystwa, mistrza dla studentów SLA, którym poświęcał niezwykle dużo czasu. Anna Polony czyta niepublikowane rymowane listy do rodziny i przyjaciół autora.

2004

3-5 czerwca 2004 - organizacja festiwalu Literatura wobec nowej rzeczywistości  przy współudziale Wydawnictwa „Zielona Sowa" oraz Krakowskiego oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W programie festiwalu organizowanego z okazji dziesięciolecia istnienia SLA znajdują się debaty z prozaikami oraz sesja naukowa poświęcona kondycji współczesnej literatury. Festiwal rozpoczyna się ogłoszeniem wyników konkursów literackich o nagrodę Wielkiej i Małej Sowy oraz nagrody im. Macieja Słomczyńskiego. Napłynęło 270 prac, do ścisłej czołówki zostało zakwalifikowanych 20. Zwycięża debiutancka książka Klaudiusza Kusia „Ludzie", któremu Przemysław Czapliński wręcza statuetkę Wielkiej Sowy dłuta Stanisława Chromego. Statuetkę Małej Sowy za najlepszy debiut otrzymuje Grzegorz Nowakowski autor opowiadań „Adela Legarreta Rivas". Wręczona po raz pierwszy nagroda im. Macieja Słomczyńskiego dla najlepszych prac studentów i absolwentów SLA powędrowała w ręce Anny Agaty Tomaszewskiej za debiutancki tomik „Wiersze do czytania".

2006

Założenie Stowarzyszenia Wykładowców, Absolwentów i Słuchaczy Studium Literacko-Artystycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie w celu promowania w Polsce i poza granicami kraju twórców literatury. Inicjatorką stowarzyszenia i pierwszą prezeską była Ewa Wawrzyńska. W skład zarządu weszła również Magdalena Bizoń, Anna Piekara Grażyna Wojcieszko i Marcin Siwek.

2007

Powołanie do życia „Serii Studium Literacko-Artystycznego UJ", pod red. Gabrieli Matuszek, przy krakowskim wydawnictwie Księgarnia Akademicka.

Wprowadzenie zmian programowych - zwiększenie liczby godzin warsztatowych, w miejsce zlikwidowanych przedmiotów teoretycznych: Wykłady z estetyki oraz Teorie procesu twórczego.

2009

9 czerwca 2009– Obchody piętnastolecie SLA UJ; honorowy patronat nad wydarzeniem obejmują Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Stowarzyszenie Pisarzy Polskich oddział w Krakowie.  Promocja książek nagrodzonych w drugiej edycji Literackiego Konkursu im. Macieja Słomczyńskiego oraz wieczór autorski Laureatów. Laureaci: Agnieszka Czachor za tom opowiadań „Ciśnij piorunem nawet w śmierć", Justyna Machałowska za tom poetycki „Uda, na których śpią psy", Kamil Majewski za powieść  „Panta Deus". Wyróżnieni: Agnieszka Frankowska za „Opowiadania czytane nocą"., Ewa Jędrych. Wieczór rozpoczyna się koncertem Jacka Giszczaka, a kończy SLAmem poetyckim prowadzonym przez Michała Zabłockiego.

2012

Korekta programu SLA :  drobna korekty w liczbie godzin niektórych zajęć, rozszerzenie warsztatów z reportażu o inne gatunki (obecnie przedmiot nazywa się Gatunki niefikcjonalne), likwidacja takich przedmiotów jak Analiza tekstu literackiego i teoria literatury, Warsztaty wydawnicze, Kultura słowa i Krytyka literacka i wprowadzenie w zamian Poetyki opisowej, Krytyki tekstu oraz Warsztatów medialnych. A także wprowadzenie wymogu pracy dyplomowej, pisanej pod opieką wybranego tutora (na ocenę), którą słuchacze kończą studia; może to być tom poetycki, powieść, dramat, lub scenariusz filmowy.

28 kwietnia 2012 – wieczór autorski Ewy Agnieszki Frankowskiej zorganizowany przez Stowarzyszenie SLA UJ w Księgarni Bona.

15 czerwca 2012 – uroczyste zakończenie osiemnastego roku akademickiego.

7 października 2012 r. Marek Bieńczyk, wykładowca Studium Literacko-Artystycznego UJ, został laureatem Nagrody Literackiej NIKE za zbiór esejów pt. Książka twarzy.

 

2013

W grudniu 2013 r, nawiązanie kontaktu z Instytutem Literackim w Piatigorsku (na Przedkaukaziu).

 

2014

W czerwcu 2014 w piśmie „ДОСКА КОВЧЕГА" MMXIV, wydawanym przez Instytut Literacki w Piatigorsku, ukazały się opowiadania trójki słuchaczek SLA: Karoliny Kondrak, Agnieszka Ślaskiej i Ewy Szumowskiej.

 

W dniach 13-15 czerwca 2104 r. Studium Literacko-Artystyczne obchodziło Jubileusz 20-lecia istnienia. Na program jubileuszu złożyła się międzynarodowa konferencja „Twórcze pisanie. Tradycja, wyzwania, ograniczenia i perspektywy" i szereg imprez literackich:

Wykłady Mistrzowskie, które wygłosili: Joanna Bator, Piotr Sommer, Jacek Dehnel i Jacek Dąbała.

Debata Wspólny pokój ­ konfrontacje Mistrz – Uczeń, w której udział wzięli wykładowcy: Marek Bieńczyk oraz Piotr Sommer oraz absolwenci: Katarzyna Jakubiak, Przemysław Owczarek, Maria Spiss, Agnieszka Żelazko, Katarzyna Zdanowicz-Cyganiak, Hanna Sieja-Skrzypulec, Ewa Szumowska, Katarzyna Janicka.

Odbywały się także warsztaty prozatorskie z Markiem Bieńczykiem oraz warsztaty poetyckie z Ewą Chruściel

Podczas jubileuszu odbył się także slam poetycki, zjazd absolwentów SLA, targi książek wykładowców i absolwentów oraz wieczór Literacki Nieformalnej Grupy Literackiej „Piórnice".

Imprezy odbywały się na Wydziale Polonistyki (Gołębia 18) oraz w Sali Fontany Pod Gruszką.

14 czerwca, podczas jubileuszu ogłoszone zostały wyniki III edycji konkursu im. Macieja Słomczyńskiego. Główną Nagrodę otrzymała Kat Janicka za tom opowiadań Prospekt Park Stories, II Nagrodę Ewa Szumowska za powieść Jaspiska Wola, III Nagroda Michał Kozłowski za tomik poetycki Gadane. Nagrodą był druk książek w „Serii Studium Literacko-Artystycznego UJ". Ponadto jury w składzie: Gabriela Matuszek (przewodnicząca), Dorota Kozicka i Stanisław Stabro przyznało dwa wyróżnienia: Tatianie Judyckiej za tom poetycki Klisze oraz Tomaszowi Nowakowi za tom poetycki Scena z życia.

24 września 2014 r. - Absolwentka SLA, Ewa Szawul, otrzymała nagrodę  „Krakowska Książka Miesiąca", za książkę Burza w mózgu, wydaną przez W.A.B.

17 grudnia 2014 r. podczas Forum Młodych Poetów w Księgarni Matras, prowadzonego przez Elżbietę Wojnarowską, wystąpili absolwenci SLA: Ewa Wawrzyńska, Agnieszka Wiktorowska-Chmielowska, Michał Kozłowski. Link do filmu ze spotkania:

https://www.youtube.com/watch?v=VvIy0norVhU&list=UUl9cL_QBueVSx16FkMCCStA

 

Grudzień 2014 r. - ukazały się drukiem prace nagrodzone w III edycji Konkursu literackiego im. Macieja Słomczyńskiego: tom opowiadań Katarzyny Janickiej Prospekt Park Stories (Nagroda Główna), powieść Ewy Szumowskiej Jaspiska Wola (II Nagroda) oraz tomik poetycki Michała Kozłowskiego Gadane (III Nagroda). Książki wyszły w "Serii Studium Literacko-Artystycznego UJ", redagowanej przez Gabrielę Matuszek, w wydawnictwie Księgarnia Akademicka w Krakowie (grudzień 2014). 

Grudzień 2014 r. – ukazała się drukiem publikacja pokonferencyjna, Twórcze pisanie w teorii i praktyce, pod red. Gabrieli Matuszek i Hanny Siei-Skrzypulec.

2015

5 stycznia 2015 r. został założony fanapage Studium Literacko-Artystycznego UJ. Stronę założyła Beata Klimowicz i prowadziła ją do maja 2015 r., z Agnieszką Wiktorowską-Chmielowską. Od maja fanpage jest prowadzony przez Agnieszką Wiktorowską-Chmielowską i prof. Gabrielę Matuszek-Stec.

 

Luty 2015 r. Michał Kozłowski, laureat tegorocznej Nagrody im. Macieja Słomczyńskiego (III miejsce) za tomik Gadane, wygrał konkurs WARTO (Wrocławskie Artystyczne Odkrycia) wrocławskiej redakcji "Gazety Wyborczej" w kategorii Literatura.

11 kwietnia 2015 r. odbyło się nadzwyczajne walne zabranie Stowarzyszenia Absolwentów, Wykładowców i Słuchaczy Studium Literacko-Artystycznego UJ. Na Prezesa wybrano Ewę Wawrzyńską (pierwszą Prezes i założycielkę Stowarzyszenia).

11 kwietnia 2015 w Sali Fontany Pod Gruszką (Kraków) odbyła się promocja książek absolwentów SLA, nagrodzonych w Konkursie im. Macieja Słomczyńskiego. Udział wzięli: Ewa Szumowska (autorka Jaspiskiej Woli) i Michał Kozłowski (tomik Gadane), prof. Gabriela Matuszek i prof. Stanisław Stabro.

Maj 2015 r. - Kapituła VIII edycji Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej  jednogłośnie postanowiła przyznać nagrodę główną Weronice Murek (absolwentce SLA) za sztukę „Feinweinblein".

20 maja 2015 r. w Księgarni Matras przy Rynku Głównym w Krakowie miało miejsce Forum Młodych Prozaików, prowadzone przez Elżbietę Wojnarowską, w którym wzięły udział trzy absolwentki SLA: Weronika Murek (autorka jednego z najciekawszych debiutów 2015 roku - tomu opowiadań "Uprawa roślin południowych metodą Miczurina"), Katarzyna Janicka (która za tom opowiadań „Prospekt Park Stories" otrzymała Główną Nagrodę w konkursie literackim im. Macieja Słomczyńskiego, 2015) oraz Ewa Szumowska (laureatka II Nagrody w tymże konkursie, za powieść „Jaspiska Wola").

22 maja 2015 r. promocja książek laureatów Konkursu SLA im. Macieja Słomczyńskiego na Harendzie w Zakopanem. Udział wzięli: Ewa Szumowska i Michał Kozłowski, prowadzenie prof. Gabriela Matuszek.

Maj 2015 r. – na facebooku został ogłoszony konkurs na miniaturę literacką „Pamiętam że", organizowany przez SLA (Beatę Klimowicz i dr Jerzego Franczaka).

2 września 2015 prof. Gabriela Matuszek-Stec założyła na facebooku grupę zamkniętą Środowisko SLA, której celem jest przekazywanie informacji o osiągnięciach absolwentów i wykładowców SLA oraz wzajemna komunikacja.

5 października 2015 – Olga Tokarczuk, wykładowczyni SLA, została laureatką Nagrody Literackiej Nike za Księgi Jakubowe.

24 października 2015 Roman Honet, wykładowca SLA, otrzymał Nagrodę Poetycką im. Wisławy Szymborskiej (ex-aequo z Jackiem Podsiadło).

5 listopada 2015 ogłoszenie konkursu poetyckiego Forma Słowa, zorganizowanego przez SLA, we współpracy z Wydawnictwem Forma, na Facebooku.

18 listopada 2015 r. – Hanna Sieja-Skrzypulec obroniła pierwszy w Polsce doktorat z twórczego pisania, rozprawę pt. Creative writing na gruncie polskim. Tradycje normatywne a wyzwania współczesności, pisana pod kierunkiem prof. Gabrieli Matuszek. Recenzentami byli: prof. dr hab. Jacek Dąbała i prof. dr hab. Anna Łebkowska.

2016

21 marca 2016 – w Sali Fontany Pod Gruszka w Krakowie odbyła się promocja trzech książek "Serii Studium Literacko-Artystycznego UJ" (redagowanej przez prof. Gabrielę Matuszek-Stec): tomu Twórcze pisanie w teorii i praktyce pod red. G. Matuszek i Hanny Siei-Skrzypulec oraz dwu tomików poetyckich, wyróżnionych w Konkursie Literackim im. Macieja Słomczyńskiego: Klisze Tatiany Judyckiej i Tak i na Ziemi ks. Tomasza Nowaka. Prowadzenie – prof. Wojciech Ligęza.

Marzec 2016 – w „Serii SLA" ukazał się tomik Tatiany Judyckiej „Klisze"