Czesław Miłosz

Poeta, prozaik, noblista, eseista, historyk

literatury, tłumacz, prawnik i dyplomata.

(ur. 30 czerwca 1911 w Szetejniach, zm. 14 sierpnia 2004 w Krakowie)

Laureat Neustadt International Prize for Literature (1978) i Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1980). Profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley i Uniwersytetu Harvarda. W latach 1951–1989 przebywał na emigracji - do 1960 we Francji, następnie w Stanach Zjednoczonych. Do kraju wrócił w 1993. Członek Polskiej Akademii Umiejętności, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, kawaler Orderu Orła Białego. Pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce; brat Andrzeja Miłosza.

Przed II wojną światową – obok Józefa Łobodowskiego – był poetą katastroficznym, uderzającym w ton starotestamentowych proroków. Od twórców formacji Żagary odróżniał go kult klasycystycznych rygorów. Po wojnie jego poezja stała się intelektualna. Literaturę pojmował wówczas jako drogę do ocalenia człowieczeństwa. W latach 70-tych. zaczęła dominować w niej religia i kontemplacja. Jego książki przetłumaczono na 44 języki.

W wierszach Miłosza sprzed II wojny światowej dominuje metaforyczność, rytmiczność, wizje apokalipsy. Te, pisane podczas wojny nie mają już tyle patosu i ozdobników. Poeta stawia na komunikatywność, na zrozumienie zawartych w nim treści filozoficznych i intelektualnych. Część wierszy poświęca okupowanej Warszawie (Miasto, Błądząc). Po wojnie poeta podejmuje tematykę bardziej filozoficzną. Szczególnie upodobał sobie traktat. W tomie Światło dzienne Traktacie moralnym piętnuje zanik wartości moralności. W 1957 r. pisze Traktat poetycki, pokazuje w nim historię, kulturę i mentalność ludzi z czasów Młodej Polski. W tomie Druga przestrzeń (2002 r.) znalazł się Traktat teologiczny, w którym Miłosz rozważa problem wiary.

Oprócz poezji Czesław Miłosz napisał także eseje. Najważniejszy z nich to Zniewolony umysł (uważana za wybitną próbę analizy działania propagandy komunistycznej), Rodzinna Europa, Ziemia Ulro, Ogród nauk, powieść Dolina Issy oraz dziennik Rok myśliwego.

Po zerwaniu z komunistycznymi władzami, Miłosz wyrażał niechęć i krytykę w stosunku do PRL. Często piętnował polski nacjonalizm i katolicyzm – określając go ciemnogrodem.

Wszystkie jego utwory objęte zostały w 1951 w Polsce cenzurą, która trwała do 1980 roku.

Dzieła

Kompozycja(1930)
Podróż(1930)
Poemat o czasie zastygłym(1933)
Trzy zimy(1936)
Obrachunki
Wiersze (1940)
Równina (1941)
Pieśń niepodległa (1942)
Do polityka (1945)
Ocalenie (1945)
Traktat moralny (1947)
Zniewolony umysł (1953)
Zdobycie władzy (1953)
Światło dzienne (1953)
Dolina Issy (1955)
Traktat poetycki (1957)
Rodzinna Europa (1958)
Kontynenty (1958)
Człowiek wśród skorpionów (1961)
Król Popiel i inne wiersze (1961)
Gucio zaczarowany (1965)
Widzenia nad zatoką San Francisco (1969)
Miasto bez imienia (1969)
Prywatne obowiązki (1972)
Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada (1974)
Ziemia Ulro (1977)
Ogród nauk (1979)
Hymn o perle(1982)
Nieobjęta ziemia (1984)
Kroniki (1987)
Dalsze okolice (1991)
Zaczynając od moich ulic (1985)
Metafizyczna pauza (1989)
Poszukiwanie ojczyzny (1991)
Rok myśliwego (1991)
Na brzegu rzeki (1994)
Szukanie ojczyzny (1992)
Historia literatury polskiej (1993)
Legendy nowoczesności (1996)
Życie na wyspach (1997)
Piesek przydrożny (1997)
Abecadło Miłosza (1997)
Inne abecadło (1998)
Zaraz po wojnie. Korespondencja z pisarzami 1945-1950 (1998)
Wyprawa w dwudziestolecie(1999)
To(2000) – tomik poetycki (Książka otrzymała laur Śląskiego Wawrzynu Literackiegoza 2000 r.)
Druga przestrzeń (2002)
Orfeusz i Eurydyka (2002)
O podróżach w czasie (2004)
Spiżarnia literacka (2004)
Wiersze ostatnie (2006)
Bieg

Dyskografia Miłosza

Miłosz czyta Mickiewicza. Miłosz czyta Miłosza, 1996