Czesław Miłosz
Poeta, prozaik, noblista, eseista, historyk
literatury, tłumacz, prawnik i dyplomata.
(ur. 30 czerwca 1911 w Szetejniach, zm. 14 sierpnia 2004 w Krakowie)
Laureat Neustadt International Prize for Literature (1978) i Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1980). Profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley i Uniwersytetu Harvarda. W latach 1951–1989 przebywał na emigracji - do 1960 we Francji, następnie w Stanach Zjednoczonych. Do kraju wrócił w 1993. Członek Polskiej Akademii Umiejętności, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, kawaler Orderu Orła Białego. Pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce; brat Andrzeja Miłosza.
Przed II wojną światową – obok Józefa Łobodowskiego – był poetą katastroficznym, uderzającym w ton starotestamentowych proroków. Od twórców formacji Żagary odróżniał go kult klasycystycznych rygorów. Po wojnie jego poezja stała się intelektualna. Literaturę pojmował wówczas jako drogę do ocalenia człowieczeństwa. W latach 70-tych. zaczęła dominować w niej religia i kontemplacja. Jego książki przetłumaczono na 44 języki.
W wierszach Miłosza sprzed II wojny światowej dominuje metaforyczność, rytmiczność, wizje apokalipsy. Te, pisane podczas wojny nie mają już tyle patosu i ozdobników. Poeta stawia na komunikatywność, na zrozumienie zawartych w nim treści filozoficznych i intelektualnych. Część wierszy poświęca okupowanej Warszawie (Miasto, Błądząc). Po wojnie poeta podejmuje tematykę bardziej filozoficzną. Szczególnie upodobał sobie traktat. W tomie Światło dzienne Traktacie moralnym piętnuje zanik wartości moralności. W 1957 r. pisze Traktat poetycki, pokazuje w nim historię, kulturę i mentalność ludzi z czasów Młodej Polski. W tomie Druga przestrzeń (2002 r.) znalazł się Traktat teologiczny, w którym Miłosz rozważa problem wiary.
Oprócz poezji Czesław Miłosz napisał także eseje. Najważniejszy z nich to Zniewolony umysł (uważana za wybitną próbę analizy działania propagandy komunistycznej), Rodzinna Europa, Ziemia Ulro, Ogród nauk, powieść Dolina Issy oraz dziennik Rok myśliwego.
Po zerwaniu z komunistycznymi władzami, Miłosz wyrażał niechęć i krytykę w stosunku do PRL. Często piętnował polski nacjonalizm i katolicyzm – określając go ciemnogrodem.
Wszystkie jego utwory objęte zostały w 1951 w Polsce cenzurą, która trwała do 1980 roku.
Dzieła
- Kompozycja(1930)
- Podróż(1930)
- Poemat o czasie zastygłym(1933)
- Trzy zimy(1936)
- Obrachunki
- Wiersze (1940)
- Równina (1941)
- Pieśń niepodległa (1942)
- Do polityka (1945)
- Ocalenie (1945)
- Traktat moralny (1947)
- Zniewolony umysł (1953)
- Zdobycie władzy (1953)
- Światło dzienne (1953)
- Dolina Issy (1955)
- Traktat poetycki (1957)
- Rodzinna Europa (1958)
- Kontynenty (1958)
- Człowiek wśród skorpionów (1961)
- Król Popiel i inne wiersze (1961)
- Gucio zaczarowany (1965)
- Widzenia nad zatoką San Francisco (1969)
- Miasto bez imienia (1969)
- Prywatne obowiązki (1972)
- Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada (1974)
- Ziemia Ulro (1977)
- Ogród nauk (1979)
- Hymn o perle(1982)
- Nieobjęta ziemia (1984)
- Kroniki (1987)
- Dalsze okolice (1991)
- Zaczynając od moich ulic (1985)
- Metafizyczna pauza (1989)
- Poszukiwanie ojczyzny (1991)
- Rok myśliwego (1991)
- Na brzegu rzeki (1994)
- Szukanie ojczyzny (1992)
- Historia literatury polskiej (1993)
- Legendy nowoczesności (1996)
- Życie na wyspach (1997)
- Piesek przydrożny (1997)
- Abecadło Miłosza (1997)
- Inne abecadło (1998)
- Zaraz po wojnie. Korespondencja z pisarzami 1945-1950 (1998)
- Wyprawa w dwudziestolecie(1999)
- To(2000) – tomik poetycki (Książka otrzymała laur Śląskiego Wawrzynu Literackiegoza 2000 r.)
- Druga przestrzeń (2002)
- Orfeusz i Eurydyka (2002)
- O podróżach w czasie (2004)
- Spiżarnia literacka (2004)
- Wiersze ostatnie (2006)
- Bieg
Dyskografia Miłosza
Miłosz czyta Mickiewicza. Miłosz czyta Miłosza, 1996