Dr Agata Tuszyńska

 

 

 

 

Pisarka, poetka, reportażystka.

 

 

 

 

 

Córka Bogdana Tuszyńskiego, reportera i historyka sportu i Haliny Przedborskiej, dziennikarki. Historyk teatru, wyższe studia ukończyła na wydziale Wiedzy o Teatrze PWST w Warszawie, doktorat z nauk humanistycznych otrzymała w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk. W latach 1987-1992 pracowała jako adiunkt w Instytucie Badań Literackich. W latach 1996-1998 wykładała w Centrum Dziennikarstwa w Warszawie, a od 2001 wykładała sztukę reportażu i wywiadu literackiego na Uniwersytecie Warszawskim. Od 2011 związana z Instytutem reportażu w Warszawie.

Karierę literacką zaczynała w periodykach kulturalnych jako autorka tekstów o teatrze, łącząc to z zainteresowaniem biografistyką i reportażem literackim. Debiutowała w roku 1990 biografią findesieclowej aktorki warszawskiej, Marii Wisnowskiej. W tym samym roku wydała w Instytucie Literackim w Paryżu książkę "Rosjanie w Warszawie", opisującą życie i kulturę zniewolonej stolicy w latach zaboru rosyjskiego. Materiały do biografii noblisty Isaaca Bashevisa Singera, urodzonego w Polsce i tworzącego w jidysz, Tuszyńska zbierała w Stanach Zjednoczonych, Izraelu, Francji i na polskiej prowincji. Książka "Singer. Pejzaże pamięci", wydana w 1994 i wielokrotnie wznawiana w Polsce, ukazała się również w USA i we Francji. Tuszyńska kontynuowała swoje zainteresowania odchodzącym światem polskich Żydów w tomie reportaży izraelskich "Kilka portretów z Polską w tle", wydanym również w przekładzie francuskim. "Wyznania gorszycielki" - wspomnienia Ireny Krzywickiej, pisarki i feministki, autorki "Wiadomości Literackich" i wieloletniej przyjaciółki Tadeusza Boya-Żeleńskiego, Agata Tuszyńska spisywała w podparyskiej miejscowości, gdzie Krzywicka mieszkała od połowy lat 60. Tuszyńska powróciła do historii Krzywickiej po jej śmierci w książce "Długie życie gorszycielki". Wydana w marcu 2005 bestsellerowa "Rodzinna historia lęku" (nominowana do Prix Medicis), to dramatyczna i wielowymiarowa opowieść o losach jej polskich i żydowskich przodków. Pisarka połączyła w niej swoje doświadczenie biografistki z rzadko uprawianym w Polsce gatunkiem personal non-fiction

Zapis walki z chorobą nowotworową jej męża jest tematem Ćwiczeń z utraty, bardzo osobistej książki Tuszyńskiej (2007), wydanej także po francusku (Grasset, 2009) i koreańsku (2012).

Najbardziej kontrowersyjna w jej  dorobku okazała się Oskarżona: Wiera Gran Wydawnictwo Literackie, 2010) - historia śpiewaczki z warszawskiego getta oskarżonej po wojnie o kolaborację z Niemcami. Opowieść oparta na rozmowach z bohaterką, uzupełniona relacjami świadków, dokumentami archiwalnymi, zeznaniami sądowymi stała się wielowymiarowym traktatem o tragicznych wyborach, ich moralnych konsekwencjach i cenie, jaką trzeba zapłacić za ocalenie. Oskarżona doczekała się wielu obcych wydań, między innymi we Francji, Hiszpanii, Włoszech, Holandii, Grecji, Izraelu, a na początku 2013 roku ukaże się w Niemczech i Ameryce.

Wszechobecną bohaterką tej i innych książek Tuszyńskiej jest PAMIĘĆ, jej bolesne węzły, tajemnicze kształty, zmienne oblicza.

Równolegle z biografistyką i reportażem, Agata Tuszyńska uprawia twórczość poetycką. Jest autorką sześciu zbiorów poezji, z których najnowszy, zatytułowany "Nadzieja 2" ukazał się zimą 2010 r. Jej wiersze publikowano w przekładach angielskim, francuskim, hebrajskim, hiszpańskim i rosyjskim.

Współpracuje z "Zeszytami Historycznymi", "Zeszytami Literackimi", "Tygodnikiem Powszechnym", "Kresami" i "Odrą", współpracowała z "Paryską Kulturą". Członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, PEN-Clubu i ZAiKS-u. Stypendystka Uniwersytetu Columbia, Fundacji Fulbrighta, MacDowell, Ledig-Rowohlt, Kościuszkowskiej, Instytutu Yad Vashem i American Jewish Archives. Laureatka nagrody PEN-Clubu im. Ksawerego Pruszyńskiego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie reportażu i literatury faktu.

 

Twórczość:

  • I znowu list, Warszawa: Oficyna Poetów, 1990.
  • Wisnowska, Warszawa: WAiF, 1990.
  • Rosjanie w Warszawie, Warszawa: Interim, 1992.
  • opracowanie książki Ireny Krzywickiej: Wyznania gorszycielki. Pamiętniki Ireny Krzywickiej, Warszawa: Czytelnik, 1992.
  • Zamieszkałam w ucieczce, Lublin: Kresy, 1993.
  • Kilka portretów z Polską w tle. Reportaże izraelskie. Gdańsk: Marabut, 1993.
  • Singer. Pejzaże pamięci, Gdańsk: Marabut, 1994.
  • Wygrać każdy dzień, Warszawa: Diana, 1996.
  • Adresat nieznany, Warszawa: Diana 1998.
  • Długie życie gorszycielki. Losy i świat Ireny Krzywickiej, Warszawa: Iskry, 1999.
  • Maria Wisnowska. Jeśli mnie kochasz – zabij!, Warszawa: Wydawnictwo Książkowe Twój Styl, 2003.
  • Miejsce przy oknie, Warszawa: Wydawnictwo Nowy Świat, 2004.
  • Łęczyca, Warszawa: Diana 2005.
  • Rodzinna historia lęku, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2005.
  • Ćwiczenia z utraty, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2007.
  • Oskarżona: Wiera Gran, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2010.

 

http://www.agatatuszynska.com/pl/

http://pl.wikipedia.org/wiki/Agata_Tuszy%C5%84ska